Kaba değil, net
400 metrelik koşu pistini 10 kez 4:00 tempo ile yapılan intervalden sonra (koşu antrenmanı çeşidi) koşu hocamızı pistte birisiyle yürürken gördüm ve soğuma koşusunu boşverip aklımdaki soruları yönlendirmek istedim.
Hocadan müsade aldıktan sonra şu soruyu sordum : ‘Bu yıl ilk kez maraton koştum, 4,5 saatte bitirdim 4 saatin altına inmek için önce aerobik temele mi odaklanayım yoksa F.I.R.S.T. programı ile hemen yola koyulayım mı?’
“Yanlış yapmışsın. Hemen maratona çıkmak istiyorsunuz ama ancak böyle koşuyorsunuz, anneannem de koşar o hızda.” diyerek başladı yoda. Sonra 7–8 saat diyerek yumuşattı. 5km’yi kaç dakikada koştuğumu sordu, 23:30 u duyunca yaşımı sordu, 42’yi duyunca devam etti. “Bu yaşta daha iyisini yapabilirsin, önce 5km’yi 20dk altına düşür, bu hızı önce 10km’ye, sonra yarı maratona en sonunda da maratona taşı. Antrenmanlarının 1 saati geçmemesi lazım. Hadi şimdi koşunu yap esnetmeye katıl” dedi ve uğurladı.
Bu konuşmayı anlattığım koşmayan arkadaşlarım “…anneannem de koşar o hızda.” yaklaşımına kızıp söylendiler. Dinlerken benim de ön beynim aynı tepkiyi verdi ama hiç sesimi çıkarmadım. Muhakeme yapan arka beynim, ikinci sistem, ise mantıklı buluyordu.
“Hızlı koşmadan hızlı koşamazsın” söylemini çok kişiden duymuştum ama hocanın söylediklerini daha çok içselleştirdim, beni program seçiminde aksiyona yöneltti. Peki ne oldu da bu sefer bana dank etmişti? : Hoca bana “harbi samimi” davranmıştı.
Ne demek ”harbi samimi” ?
Mentorluk nasıl verilir? hakkında size önce komplimanlar, sonra yapıcı eleştiriler en sonunda yine iyi yanları aktaran hamburger yöntemi önerilir. Bu yöntem MNTR-101 ise “harbi samimi”yi de MNTR-501 olarak düşünebilirsiniz. Harbi samimi yöntemi Kim Scott’un “İnsanlığınızı kaybetmeden nasıl iyi bir patron olursunuz?” sorusuna cevaben önerdiği yönetim yaklaşımı olan ‘Radical Candor’ a benim Türkçe çeviri önerim :) .
Mentorluk yapmam istenen girişimcilik programlarında girişimcilere öncelikle Kim Scott’un kendi videosunu izlemelerini rica ediyorum.
Video için 30 dakikanız yoksa kaba özeti aşağıda.
Kim Scott’un da takım kurma ve liderlik etme üzerine aktardığı kısımlara geçmek istiyorum. Zira bu kısım geri bildirim kültürünü oluşturmak için gerekli süreci tanımlıyor.
Al
Tıpkı benim hocaya antrenman sonrası baş başa yürürken sorduğum gibi geri bildirimi 1e1 görüşmelerde alın diyor. Sorulacak bir sorunuzun olmasını, görüşmeye bununla başlamanızı ve alacağınız yanıtlar karşısında yaşayacağınız rahatsızlığı yarabbi şükür diyerek kucaklamanızı istiyor. Bitirsin ağzının payını vericem düşüncesiyle değil anlamaya çalışarak dinleyin ve size gösterilen samimiyet için teşekkür etmeyi unutmayın diyor.
Ver
Kim Scott, aynen hocanın bana yaptığı gibi geri bildirimleri yardımcı olacak şekilde, alçak gönüllülükle verilmesini öneriyor. Övgüleri topluluk içinde eleştirilerinizi ise 1–3 dakika süren doğaçlama ortaya çıkan baş başa olduğunuz anda şipşak yani vakit geçirmeden yapmanızı istiyor. Geri bildirimlerinizin sizi dinleyenin kişiliğiyle ilgili olmadığını unutmamanızı tavsiye ediyor.
Hocam sağolsun bana bugün git haftaya gel, özel ders al demedi, şipşak yapıştırdı reçeteyi.
Ölç
Söylediklerinizin doğru algılanıp algılanmadığını ve bu yönde yapılan çalışmaları takip etmenizi istiyor.
Cesaretlendir
Bu iyileştirici iletişimin tüm takım içinde yapılması için ekibi cesaretlendirmenizi öneriyor.
Şimdi bu 1–3 dakikalık muhabbetin nasıl yapılması gerektiğine geçelim. Kim Scott iyileştirici olması gereken bu iletişimi karşınızdakini ne kadar umursadığınıza ve ne kadar zorladığınıza göre ikiye ayırıyor.
Çok bilmiş saldırganlığı
Çok bilmiş(gerçek anlamda) ama hasta psikolojisini ve iletişimi umursamayan tıp profesörleri gibi geri bildirim vermeye “Obnoxious Aggression” diyor. Çok bilmiş saldırganlığı olarak çeviriyorum ?
İki yüzlü
Dermişimciler vardı bir ara. Söyleyip söyleyip dermişim diyip tornistan yapanlar. Karşı tarafın incindiğini görüp söylemini değiştirmeye “Manipulative Insincerity” diyor.
Kuru empati
Dişinde yemekten parça kalmış veya ter kokan arkadaşınıza bu durumu aktarmadığımızda kuru empati yapmış oluyoruz. Onu önemsiyorsunuz fakat değişmesi, gelişmesi için ona geri bildirim vermiyorsunuz. Veya verir gibi yapıp aklınızdakileri söylemek yerine sadece pohpohluyorsunuz.
Harbi samimi
Geliştirici paylaşımlarınızı vakit geçirmeden karşınızdakini umursayarak doğrudan, açık ve gelişmesi gereken yönü gösterecek şekilde yaparsanız harbiden samimi oluyorsunuz. Bu geri bildirimler çoğu zaman kaba gelir ama aslında nettir. Net olduğu için size damardan tesir eder ve ilkel beyin cevap verme, kendini savunma moduna almaya çalışır. Muhakeme yapan beyin ise sorgulayarak anlamaya çalışır. Görüşmelerinizi hep bu eksene taşımaya gayret edin.
— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —
Hocanın sözleri kafamda dolaşmaya ve kafamı doldurmaya başlamıştı ki girişimcilerle yaptığım mentorluk görüşmeleri aklıma geldi. Şimdi ben girişimci şapkasını takmıştım ve neden kafa karışıklığı yaşadıklarını daha da iyi anladım. Farklı kişilerden geri bildirim alıyorlardı ama karşılarındaki onları gerçekten umursuyor ve zorluyor muydu? Harbi samimi olmayan kişilerden aldıkları geri bildirimler onları doğru yönde aksiyona yönlendirmiyordu. Ben de hocanın geri bildirimini “uydum hazır olan imama” şeklinde hemen benimseyemedim. Takip ettiğim koşu antrenman programı farklı bir şeyler söylüyordu veya aynı şeyi söylüyordu ama ben anlamıyordum. Ne olsa antrenmanları değiştirirdim diye düşündüm. Cevabı kaynağına gitmekte buldum. Bu hocalar bu programları nereden öğreniyordu? Kitaplar, okullar aklıma geldi tabi ki. Ya bu bilgileri kaynağından edineceğiz ya da edinmiş kişilerle harbi samimi bir muhabbete gireceğiz.
Harbi samimi ilişkilerinizin bol ve daimi olmasını dilerim.
Murat koşar :)
